საქართველოს ორგანული კანონის, „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის” 46-ე მუხლის მე-4 პუნქტის მიხედვით, მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებული არიან, განსაზღვრონ იმ შენობა-ნაგებობების ჩამონათვალი, რომლებზეც სააგიტაციო მასალის განთავსება აკრძალულია, ასევე, განსაზღვრონ ადგილები ან/და დადგან სტენდები სააგიტაციო მასალის გასაკრავად და გამოსაფენად. ამავდროულად, ამავე მუხლის მე-5 პუნქტის თანახმად, მუნიციპალიტეტის ორგანოები ვალდებულნი არიან, სააგიტაციო მასალის გასაკრავად და გამოსაფენად გამოყოფილი ადგილების ან/და დადგმული სტენდების შესახებ ინფორმაცია გამოაქვეყნონ არჩევნების დანიშვნიდან არაუგვიანეს 10 დღისა.
„საარჩევნო კოდექსით“ ადგილობრივი თვითმმართველობისათვის დაკისრებული ეს ვალდებულება წინასაარჩევნო პერიოდში საარჩევნო სუბიექტებისათვის თანაბრად ხელმისაწვდომი საარჩევნო გარემოს შესაქმნელად უმნიშვნელოვანესია, ამიტომაც საქართველოს მედია-კლუბმა შეისწავლა 64-ვე მუნიციპალიტეტი, თუ რამდენად დაიცვეს მათ კანონმდებლობით მათზე დაკისრებული ვალდებულება.
ჩვენი კვლევის მიზანი იყო, დაგვედგინა, ერთი მხრივ ის, თუ რა ფორმით და სტანდარტით გამოაქვეყნეს ინფორმაცია მუნიციპალიტეტებმა, მეორე მხრივ კი, რამდენად სრულყოფილია მათ მიერ მიღებული სამართლებრივი აქტები, რისთვისაც შევიმუშავეთ შემდეგი კრიტერიუმები:
კვლევის შედეგებით დადგინდა, რომ 22-მა მუნიციპალიტეტმა დაარღვია „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ 46-ე მუხლის მე-5 პუნქტით დადგენილი მოთხოვნა და 1-დან 10 სექტემბრის ჩათვლით ინფორმაცია სააგიტაციო მასალის გამოსაკრავად/გამოსაფენად გამოყოფილი ადგილების ან/და დადგმული სტენდების შესახებ ოფიციალურ ონლაინ-არხებზე (ვებგვერდი, facebook-გვერდი) არ გამოაქვეყნა, ან ვადის დარღვევით გამოაქვეყნა. მათგან: 11 მუნიციპალიტეტს ინფორმაცია საერთოდ არ გამოუქვეყნებია; 7-მა მუნიციპალიტეტმა მიღებული სამართლებრივი აქტი საარჩევნო კოდექსით დადგენილი ვადების დარღვევით გამოაქვეყნა; 4-მა მუნიციპალიტეტმა დაარღვია საკუთარი სამართლებრივი აქტით დადგენილი ნორმა, თუ სად უნდა გამოქვეყნებინა აღნიშნული დოკუმენტი.
64 მუნიციპალიტეტიდან მხოლოდ 12-მა მუნიციპალიტეტმა დაიცვა მაღალი სტანდარტი და სამართლებრივი აქტი, კანონით დადგენილ ვადებში, მის ხელთ არსებული ყველა საშუალებით (ვებგვერდი, facebook-გვერდი, ადგილობრივი მედია) გაავრცელა.
22-მა მუნიციპალიტეტმა სამართლებრივი აქტი საკუთარ ვებგვერდზე კანონით დადგენილ ვადებში გამოაქვეყნა, თუმცა, ის არ გამოქვეყნებულა თვალსაჩინო ადგილას იმგვარად, რომ მისი ნახვა ნებისმიერ დაინტერესებულ პირს შეძლებოდა. აღნიშნული დოკუმენტების მონახვა ვებგვერდებზე საძიებო სისტემის გარეშე შეუძლებელია. შესაბამისად, ამ მუნიციპალიტეტებმა კანონის მოთხოვნა დაბალი სტანდარტით შეასრულეს.
8 მუნიციპალიტეტმა ფორმალურად დაიცვა სარჩევნო კოდექსის მოთხოვნა. კერძოდ: 3-მა მუნიციპალიტეტმა სამართლებრივი აქტი მხოლოდ facebook-ის გვერდზე გამოაქვეყნა და არ გამოუქვეყნებია ვებგვერდზე; 3-მა მუნიციპალიტეტმა ვებგვერდზე სამართლებრივი აქტი არასრულად გამოაქვეყნა; 2-მა მუნიციპალიტეტმა სამართლებრივი აქტი მხოლოდ მუნიციპალიტეტის მერიის ფოიეში არსებულ სტენდზე გამოაკრა.
64 მუნიციპალიტეტიდან 12 მუნიციპალიტეტის მიერ მიღებული აქტების შესწავლა მოხერხდა მხოლოდ ცენტრალური საარჩევნო კომისიის ვებგვერდზე გამოქვეყნებული აქტების მიხედვით.
სამართლებრივი აქტების შესწავლისას დადგინდა:
სამ მუნიციპალიტეტს – ხელვაჩაურის, ნინოწმინდისა და ადიგენის მუნიციპალიტეტებს 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის არც განკარგულება და არც დადგენილება არ მიუღია. ცესკოსთვის მუნიციპალიტეტის საკრებულოების მიერ გაგზავნილი დოკუმენტაციიდან ირკვევა, რომ ისინი 2016 და 2017 წლებში მიღებული განკარგულებებით მოქმედებენ, რაც კანონის ცალსახა დარღვევაა. განკარგულება ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტია. „ნორმატიული აქტების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის მე-2 მუხლის მე-4 პუნქტის თანახმად კი, ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი ერთჯერადია. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ 2017 წელს, სავარაუდოდ, ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნების წინ მიღებული აქტები, 2020 წლის საპარლამენტო არჩევნებისთვის ძალაში აღარაა. შესაბამისად, მუნიციპალიტეტებმა დაარღვიეს საქართველოს ორგანული კანონის, „საქართველოს საარჩევნო კოდექსის“ მოთხოვნა და არ განსაზღვრეს სააგიტაციო მასალის გასაკრავად ადგილები.
აღნიშნულ დარღვევაზე ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას რეაგირება არ მოუხდენია და სამივე მუნიციპალიტეტის საკრებულოს მიერ მიწოდებული დოკუმენტი საკუთარ ვებგვერდზე გამოაქვეყნა.
ერთმა – ყაზბეგის მუნიციპალიტეტმა განკარგულება საარჩევნო კოდექსით დადგენილი ვადის დარღვევით, 11 სექტემბერს მიიღო.
12-მა მუნიციპალიტეტმა სამართლებრივი აქტი კანონით გამოქვეყნებისთვის დადგენილი ვადის ამოწურვამდე რამდენიმე დღით ადრე – 7, 8 და 9 სექტემბერს მიიღო, მათ შორის, თბილისის მუნიციპალიტეტმა – 8 სექტემბერს, ხოლო ქუთაისის მუნიციპალიტეტმა – 9 სექტემბერს. ამით, ოფიციალური საარჩევნო კამპანიის დაწყების მიუხედავად, მუნიციპალიტეტებმა არასწორად გაკრული სააგიტაციო მასალისთვის საარჩევნო სუბიექტების ლეგიტიმურად დაჯარიმების შესაძლებლობა დაიტოვეს.
მხოლოდ 10-მა მუნიციპალიტეტმა მიიღო სამართლებრივი აქტი საარჩევნო კამპანიის ოფიციალურად დაწყებამდე – 24 აგვისტოდან 1 სექტემბრის პერიოდში;
32-მა მუნიციპალიტეტმა სამართლებრივი აქტი 1-5 სექტემბრის პერიოდში მიიღო;
6 მუნიციპალიტეტში ამ დრომდე 2016 და 2017 წელს მიღებული ნორმატიული აქტები (დადგენილებები) მოქმედებს;
