სტატია მომზადებულია “სამხრეთის კარიბჭის” მიერ
ავტორი: რობი ზარიძე, ზურა სულაბერიძე
ზამთრობით აქ თურმე ორ მეტრამდე დებდა, ახლა კი თოვლი მხოლოდ მთის ფერდობებზეღა მოჩანს, თეთრ ლაქებად. ოდესღაც ზამთრის ქარბუქიანი სოფელი, ბოლო წლებია, მხოლოდ ქარიანად იქცა. ქიქინეთში დრომ მხოლოდ ერთი რამ ვერ შეცვალა – პრობლემები, რომლებიც აქ ყველას თანაბრად აწუხებს.
სოფლამდე მისასვლელი გზა აქაურებისთვის ყველა დროის გადაუჭრელი პრობლემაა, სოფლის დაცარიელების მთავარ მიზეზადაც, აქაურებს, სწორედ უგზოობა მიაჩნიათ.
ამით იწყებს ჩვენთან საუბარს სოფლის მკვიდრი, ჯუმბერ სურმანიძე. ამბობს, რომ ყველაზე მეტად სწორედ სოფლის დაცლა ადარდებს და სიცილით ამატებს, რომ შვიდი შვილიც სწორედ ამიტომ ჰყავს.
“მაგრამ ეს არაა მთავარი. ბავშვებს მომავალი უნდათ. უნდათ რომ განათლება მიიღონ. სპორტით, კულტურით დაკავდნენ. სოფელში არ გვაქვს ნორმალური სტადიონი. ბავშვები მეზობელ სოფელში დაგვყავს სკოლაშიც, ცეკვაზეც. ტრანსპორტიც არ არის. გზები საშინელია, ახალ თაობას მეტი კომფორტი სჭირდება“, – გვეუბნება ჯუმბერი და ამატებს, – „ეს ყველაფერი იმის გამო არ გვაქვს რომ ცოტანი ვართ, ცოტა კი იმიტომ ვართ, რომ არაფერი გვაქვს, რის გამოც აქ ახალგაზრდები დარჩებიან“.
ვალოდია დათაშვილი სოფლის ერთ-ერთი უხუცესია. როცა სოფლის შესახებ ვეკითხები, არც კი ფიქრდება, ისე მპასუხობს რომ დანგრეული გზა, სოფლის უპირველესი სადარდებელია, – „წამალი რომ დაგჭირდეს ადამიანს კილომეტრები უნდა იარო დანგრეულ გზაზე. აქ სასწრაფოც გვიან მოდის“.
81 წლის ვალოდია გვიყვება, რომ სოფელს კიდევ ბევრი რამ უჭირს, – „დასალევი წყალი გვაქვს, მაგრამ ცოტა მოდის. ხან სულ არა. ზამთრობით ხშირად იყინება. მოსავალიც ბევრი ვერ მოგვყავს, არც სარწყავი წყალი გვაქვს საკმარისი“.
სოფელში არც ბუნებრივი აირი აქვთ, თუმცა ეს პრობლემების რიგში ნაკლებად აქტუალურია. „რაც მახსოვს, ყოველი არჩევნების წინ მოდიან და გვპირდებიან. დაპირებები იცოცხლე, მაგრამ მერე ყველას ვავიწყდებით. 10 წელზე მეტია გვპირდებიან გაზს, გზის გაკეთებას, მაგრამ პატრონი არავინაა. სოფელიც იცლება. ასე გვარდება ჩვენი პრობლემები“, – ამბობს ვალოდია.
დიდთოვლიან ზამთარს იხსენებს ადგილობრივი ციალა ართმელაძე, ხუმრობს, ბოლო წლებია ჩვენზე მხოლოდ ბუნება ზრუნავსო, – „ორმეტრიანი თოვლი მოდიოდა, სასწრაფოსაც უჭირდა ამოსვლა. ვერც ჩვენ მივდიოდით ვერსად. ახლა უკეთესობისკენ შეიცვალა ყველაფერი, გზები აღარ იკეტება მაგრამ რა? ახლა მანქანა თუ არ გყავს და ავად გახდი, რომ მოკვდები მერე მოვა სასწრაფო. მთის ხალხს ყურადღებას არავინ აქცევს. ბუნებამ ყველაფერი მისცა ამ სოფელს, რომ გაიზარდოს. მაგრამ პირიქით ხდება“.
ლაშა სურმანიძე მეცხრე კლასის მოსწავლეა. ქიქინეთის ოთხკლასიანი სკოლის დამთავრების შემდეგ, სწავლა მეზობელ სოფელში, ანში გააგრძელა. წვიმა და თოვლი არ უყვარს, რადგან ორკილომეტრიანი გზა, რომელიც სკოლამდე ყოველდღე ორჯერ ფეხით უნდა გაიაროს, ტალახდება. „აბა, ტალახი რა საყვარელია,“ – გვეუბნება ლაშა და იხსენებს, რომ ზოგჯერ ეს ტალახიანი გზა სახიფათოც ხდება. ერთხელ, ნისლიან ამინდში, თანაკლასელებთან ერთდ სკოლაში მიმავალს, გზაზე მგელი დაუნახავს. ამ დღეს სკოლის გაცდენა მოუწიათ, რადგან შეშინებულებს გზა ვეღარ გაუგრძელებიათ და უკან დაბრუნებულან. ამ ამბის შემდეგ აღარც ნისლიანი ამინდები უყვარს.
რამდენიმეწუთიანი საუბრის შემდეგ გვიმხელს, რომ თოვლი და წვიმა უფრო იმის გამო არ უყვარს, ფეხბურთის ერთადერთი სტადიონიც რომ ტალახდება. აღმოჩნდა, რომ ფეხბურთი ყველაზე მეტად უყვარს, თუმცა სტადიონზე თამაში მზიან ამინდშიც რთულია.
სოფელში 700 სულამდე პირუტყვი ჰყავთ. მათი საძოვრები კი სტადიონის ტერიტორიასაც მოიცავს.
“მოედანზე სულ საქონლის ნაკელებია, მაგრამ მაინც ვთამაშობთ, მთავარია ამინდები იყოს“. – რამდენი ხართ სოფელში, ვისაც ფეხბურთი გიყვართ, ვეკითხები. – ასე ხუთი ექვსი ბიჭი. – ამბობს და სიცილით ამატებს, რომ დიდ სტადიონს, ქვებით მონიშნული კარებით, მინი სტადიონად აქცევენ ხოლმე. თუ ფეხბურთის მოყვარული ბიჭებიდან რამდენიმეს არ სცალია, მატჩი ვერ შედგება, ეს კი ლაშას თოვლსა და წვიმაზე მეტად არ უყვარს.
აქაურები მომავალს მაინც იმედიანად უყურებენ, რადგან პრობლემების გარდა სოფელს ბევრი სიმდიდრეც აქვს და მრავალფეროვნებითაც გამოირჩევა: ქიქინეთს მთებიდან XVI საუკუნის „თამარის ციხის“ სვეტი გადმოჰყურებს; სოფელში დგას შუა საუკუნეების ეკლესიის ნანგრევები; აქვთ ახლად აშენებული მართლმადიდებლური ეკლესია და მეცხრამეტე საუკუნის მეჩეთი, რომელიც მუსლიმების გადასახლების შემდეგ უფუნქციოა.
