სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის დასკვნა მუნიციპალიტეტების საქმიანობაზე

2014-2016 წლებში ჩატარებული აუდიტების შედეგად გამოვლინდა, რომ მუნიციპალიტეტების მხრიდან სათანადო ღონისძიებების გატარების შემთხვევაში, შესაძლებელი იქნებოდა ჯამში 14 მილიონ ლარამდე თანხის ბიუჯეტში მობილიზება და ასევე, ეფექტიანად და ეკონომიურად განკარგვა.

ხარვეზები მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებული ქონების განკარგვის პროცესში:

აუდიტების შედეგად გამოვლინდა, რომ ხშირად, მუნიციპალიტეტები არ ფლობენ ინფორმაციას მათ საკუთრებაში არსებული ქონების შესახებ. ასევე, სხვადასხვა ორგანიზაცია და არაუფლებამოსილი პირები იყენებენ მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებულ ქონებას კომერციული საქმიანობისთვის, იჯარის ხელშეკრულების გაფორმების გარეშე; შესაბამისად, არ იხდიან იჯარის ქირას. ამასთან, მუნიციპალიტეტები ვერ უზრუნველყოფენ იჯარით გაცემული ქონებისაგან მისაღები შემოსავლების სრულად და დროულად მობილიზებას ადგილობრივ ბიუჯეტში. მაგალითად:

2014-2015 წლებში სიღნაღის მუნიციპალიტეტის საკუთრებაში არსებულ არასასოფლო სამეურნეო დანიშნულების მიწას და 12 შენობა-ნაგებობას, რომელთა საერთო ფართობი 600 კვ.მ-ზე მეტია, იყენებდნენ არაუფლებამოსილი პირები, რომელთაც მუნიციპალიტეტთან არ ჰქონდათ გაფორმებული შესაბამისი ხელშეკრულებები. აღნიშნული ქონების იჯარით გაცემის შემთხვევაში, მუნიციპალიტეტი საიჯარო ქირის სახით ყოველწლიურად მიიღებდა 32 ათას ლარზე მეტ შემოსავალს;

2014-2015 წლებში დუშეთის მუნიციპალიტეტის გამგეობას სულ იჯარით გაცემული ჰქონდა 44 ობიექტი, საიდანაც 2014 წელს საიჯარო ქირის სახით უნდა მიეღო 25.8 ათასი ლარი და 0.4 ათასი აშშ დოლარი, ხოლო ფაქტობრივად მიიღო 20.9 ათასი ლარი. ასევე 2015 წელს მისაღებმა საიჯარო თანხამ შეადგინა 18.9 ათასი ლარი და 0.4 ათასი აშშ დოლარი, ხოლო ფაქტობრივად მიიღო 14.1 ათასი ლარი. ამას გარდა, 2014 წლამდე მუნიციპალიტეტის მიმართ მოიჯარეების დავალიანება შეადგენდა 41.9 ათას ლარსა და 2.0 ათას აშშ დოლარს. შედეგად, 2015 წლის 31 დეკემბრის მდგომარეობით მუნიციპალიტეტის მიერ მიუღებელმა საიჯარო თანხამ შეადგინა 52 ათასი ლარი და 3 ათასი აშშ დოლარი.

პროექტები, რომლითაც მოსახლეობა ვერ სარგებლობს:

შემოწმებულ რამდენიმე მუნიციპალიტეტში საბიუჯეტო სახსრები დახარჯულია ისეთ პროექტებზე, რომლებიც დასრულებული არ არის. ხარვეზები იკვეთება საპროექტო- სახარჯთაღრიცხვო დოკუმენტაციების სისრულეში, მშენებლობის პროცესების კონტროლში და სხვა. შედეგად, საბიუჯეტო სახსრები გადახდილია ისეთ პროექტებში, რომლითაც მოსახლეობა ვერ სარგებლობს. მაგალითად:

2014-2015 წლებში მარტვილის მუნიციპალიტეტის მიერ “სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში, შესყიდულია 4 საბავშვო ბაღის მშენებლობის, ელექტროწისქვილის მოწყობის, ტრანსფორმატორის შეძენა – მონტაჟის სამუშაოები, ღირებულებით 212 ათასი ლარი. 2016 წლის ივნისის მდგომარეობით, პროექტი არ იყო დასრულებული და ვერ სარგებლობდა მოსახლეობა;

2013-2014 წლებსა და 2015 წლის 6 თვეში, ხარაგაულის მუნიციპალიტეტმა შეისყიდა 92.0 ათასი ლარის სარიტუალო სახლების, წყლის სისტემებისა და წისქვილების სამშენებლო- სარეაბილიტაციო სამუშაოები, რომლებიც 2015 წლის ივლისის თვის მდგომარეობით არ იყო დასრულებული და ვერ სარგებლობდა მოსახლეობა.

მთავრობის დადგენილების უგულებელყოფით ანაზღაურებული ფაქტიური დანახარჯები:
აუდირებული მუნიციპალიტეტების უმრავლესობაში არ ხორციელდება გამარტივებული შესყიდვის დროს სამუშაოების ღირებულების ანაზღაურება ფაქტობრივი დანახარჯების მიხედვით, როგორც ეს მოქმედი კანონმდებლობით არის განსაზღვრული. შედეგად, მიმწოდებლებისათვის თანხები, როგორც წესი, ზედმეტად ანაზღაურდება. მაგალითად:

2014-2015 წლებში ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტის მიერ გაფორმებული 118 გამარტივებული შესყიდვის ხელშეკრულებაზე, ღირებულებით 2.3 მილიონი ლარი, ვერ იქნა წარმოდგენილი ფაქტობრივი ხარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტაცია;

2012-2013 წლებში ქ. რუსთავის მუნიციპალიტეტმა შეისყიდა 2 მილიონი ლარის ღირებულების გზების მოწყობის სამუშაოები, ფაქტობრივი დანახარჯების დამადასტურებელი დოკუმენტაციის გარეშე.

ხარვეზები შესრულებული სამუშაოების საექსპერტო გამოკვლევის პროცესში მუნიციპალიტეტები შესყიდული სამუშაოების მიღება-ჩაბარებას ახდენენ ექსპერტიზის დადებითი დასკვნის წარმოდგენის საფუძველზე, რაც იცავს მათ, როგორც შემსყიდველის ინტერესს და ამცირებს უხარისხოდ შესრულებული სამუშაოების ჩაბარების რისკს. შემსრულებლები ძირითად შემთხვევებში თავად ახდენდნენ ექსპერტიზის განმახორციელებელი პირის შერჩევას. მომწოდებლების მიერ წარმოდგენილი ექსპერტიზის დასკვნების შესწავლით გამოვლინდა, რომ: ა) ექსპერტების მიერ გაცემული დასკვნები ვერ იძლევა სათანადო რწმუნებას შესრულებული სამუშაოების ხარისხის შესახებ, ვინაიდან მათ მიერ ჩატარებული კვლევები მოიცავს მხოლოდ შესრულებული სამუშაოების მოცულობით ნაწილს. ბ) ხშირია შემთხვევები, როდესაც მიმწოდებელს წარმოდგენილი აქვს ექსპერტის დადებითი შეფასება, თუმცა სამუშაოები შესრულებულია გარკვეული ხარვეზებით, უხარისხოდ ან/და დაზიანებულია.

2013 წელს დუშეთის მუნიციპალიტეტში ნაპირსამაგრების მოწყობის სამუშაოებთან დაკავშირებით წარმოდგენილი ფორმა 2-ების საფუძველზე მიმწოდებელს გადაერიცხა 367.3 ათასი ლარი. შემსყიდველმა მიმწოდებელს მოთხოვა დაედასტურებინა ჩასხმული ბეტონის ხარისხიც და წარმოედგინა შესაბამისი ექსპერტიზის დასკვნა, რაც მიმწოდებელმა არ განახორციელა. მიმწოდებელს მოწყობილი ნაპირსამაგრის ღირებულება აუნაზღაურდა ისე, რომ მას არ წარმოუდგენია ბეტონის მარკიანობის დამადასტურებელი დოკუმენტაცია.

2015 წელს ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში სკოლამდელი აღზრდის დაწესებულების სარემონტო სამუშაოების განხორციელებაზე, ორი ხელშეკრულების ფარგლებში, დაიხარჯა 123.6 ათასი ლარი. აუდიტის ჯგუფის მიერ ობიექტის დათვალიერების შედეგად გამოვლინდა, რომ მიუხედავად ექსპერტის დადებითი შეფასებისა, სამუშაოების ნაწილი შესრულებულია უხარისხოდ და გამოსულია მწყობრიდან.

გამოუყენებელი ხელშეკრულების უზრუნველყოფის გარანტიები მუნიციპალიტეტსა და მიმწოდებელს შორის გაფორმებული ხელშეკრულებები ითვალისწინებს შესრულებული სამუშაოების ხარისხისა და დროულობის უზრუნველყოფის გარანტიას. ჩატარებული აუდიტებით გამოვლინდა, რომ რიგ შემთხვევებში მიმწოდებლებს სამუშაოები დასრულებული აქვთ ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ ვადებში, თუმცა აღნიშნული პროექტები სამუშაოების მიწოდებიდან მალევე ხასიათდება ხარვეზებით. მიუხედავად იმისა, რომ დაზიანების აღმოჩენის პერიოდისთვის, მიმწოდებელს ეკისრებოდა მათი გამოსწორების ვალდებულება, მუნიციპალიტეტებს მიმწოდებლებისთვის არ მიუმართავთ, ან მიმართვა განხორციელდა მხოლოდ აუდიტის მსვლელობის პერიოდში. მაგალითად:

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში, 2015 წელს შესრულებული გზის კაპიტალური შეკეთების სამუშაოების დათვალიერების შედეგად გამოვლინდა, რომ 725 ათასი ლარის სამუშაოები შესრულებულია უხარისხოდ და გზის საფარი დაზიანებულია. იმის მიუხედავად, რომ ყველა ობიექტს გააჩნდა საგარანტიო ვადა, მუნიციპალიტეტს არ მიუმართავს მიმწოდებლისთვის ამ პრობლემის გამოსასწორებლად;

2015-2016 წლებში, ისნის რაიონის გამგეობამ რეაბილიტაცია ჩაუტარა და მოაწყო 52 სპორტული მოედანი და სკვერი, ღირებულებით 2 მილიონი ლარი. დათვალიერების შედეგად, 2015 წელს ექსპლოატაციაში მიღებულ 7 ობიექტზე გამოვლინდა ხარვეზები, თუმცა მიმწოდებლისთვის არ არის მოთხოვნილი საგარანტიო ვადაში (2 წელი) მომხდარი დაზიანებების გამოსწორება.

ასევე, გამოიკვეთა ისეთი გარემოებები, როდესაც მიმწოდებლებმა ვერ მოახერხეს ხელშეკრულებით გათვალისწინებული ყველა პირობის დაკმაყოფილება, მათ შორის სამუშაოების შესაბამის ვადებში დასრულება; მიუხედავად ამისა, მუნიციპალიტეტებმა არ მოითხოვეს ხელშეკრულებებით გათვალისწინებული გარანტიის თანხების ანაზაღაურება. მაგალითად:

2014 წელს, დუშეთის მუნიციპალიტეტში ნაპირსამაგრ სამუშაოებზე მიმწოდებელმა შემსყიდველს წარუდგინა 88.5 ათასი ლარის ღირებულების ხელშეკრულების შესრულების უზრუნველყოფის საბანკო გარანტია. იმის მიუხედავად, რომ მიმწოდებელმა ვერ მოახერხა სამუშაოების ჩაბარება გათვალისწინებულ ვადებში, მუნიციპალიტეტს არ მოუთხოვია გარანტიით გათვალისწინებული თანხის ანაზღაურება, შესაბამისად დაკარგა 88.5 ათასი ლარის მიღების შესაძლებლობა;

ზესტაფონის მუნიციპალიტეტში, 2014 წელს, მიმწოდებლის მიერ ვერ მოხდა გზის სარეაბილიტაციო სამუშაოების ხელშეკრულებით განსაზღვრული პირობების დაცვით შესრულება, თუმცა მუნიციპალიტეტს არ მოუთხოვია გარანტიით გათვალისწინებული თანხის ანაზღაურება და შესაბამისად, დაკარგა 46.5 ათასი ლარის მიღების შესაძლებლობა.

მიწოდების ვადის გადაწევა სათანადო დასაბუთების გარეშე

ჩატარებული აუდიტების შედეგად გამოვლინდა, რომ ხშირ შემთხვევაში სამუშაოები არ არის დასრულებული ხელშეკრულებით განსაზღვრულ ვადებში, თუმცა შემსყიდველსა და მიმწოდებელს შორის გაფორმებული შეთანხმებით, მიწოდების პერიოდი გაზრდილია და საჯარიმო სანქციები არ არის გამოყენებული. ვადების კორექტირების მიზეზს ძირითადად წარმოადგენს მიმწოდებლების ინფორმაცია არახელსაყრელი კლიმატური პირობების შესახებ. აღსანიშნავია, რომ შემსრულებლის მიერ მოწოდებული ინფორმაცია არ წარმოადგენს ვადის გაგრძელების ობიექტურ საფუძველს, რადგანაც ნალექიანი დღეების შესაძლო რაოდენობა თავიდანვე გათვალისწინებულია სამუშაოების შესასრულებლად საჭირო ვადების განსაზღვრისას. მაგალითად:

2014 წელს, თემი თელავის მუნიციპალიტეტმა გააფორმა საგზაო სამუშაოების შესყიდვის ხელშეკრულება 1.1 მილიონ ლარზე. შემსყიდველმა უამინდობის მოტივით 1 თვით გააგრძელა სამუშაოების დასრულების ვადა, მაშინ როდესაც დოკუმენტური მტკიცებულებებით არ დასტურდება, რომ რაიმე ფორსმაჟორულ სიტუაციას ჰქონდა ადგილი. იმ შემთხვევაში, თუ გამგეობა შემსრულებელს სამუშაოების დასრულების ვადას არ გაუგრძელებდა და აამოქმედებდა ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ საჯარიმო სანქციებს, მიმწოდებელს დაეკისრებოდა პირგასამტეხლო 64.9 ათასი ლარის ოდენობით.

2015 წლის სექტემბერში, ჩხოროწყუს მუნიციპალიტეტმა გააფორმა ხელშეკრულება მიმწოდებელთან 414.9 ათას ლარზე, რომელიც ითვალისწინებდა 9 თვის განმავლობაში საბავშვო ბაღის მშენებლობას. შემსყიდველმა უამინდობის მოტივით გააგრძელა სამუშაოების დასრულების ვადა და არ დააჯარიმა მიმწოდებელი, მაშინ როდესაც დოკუმენტური მტკიცებულებებით ფორსმაჟორულ სიტუაცია არ დასტურდება. იმ შემთხვევაში, თუ გამგეობა აამოქმედებდა ხელშეკრულებით გათვალისწინებულ საჯარიმო სანქციებს, მიმწოდებელს დაეკისრებოდა პირგასამტეხლო 21.6 ათასი ლარის ოდენობით.

დაუსაბუთებელი წარმომადგენლობითი ხარჯები

მიღებების, ფურშეტების, წვეულებებისა და სარესტორნო მომსახურებაზე გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯების საჭიროება არ არის სათანადოდ დასაბუთებული მუნიციპალიტეტების მიერ; არ არის იდენტიფიცირებული სტუმრების ვინაობა და რაოდენობა; ასევე, თანხები დახარჯულია სახელმწიფო უწყებების სხვადასხვა თანამდებობის პირების კვების ორგანიზებისათვის. მაგალითად:

2013-2014 წლებში ხარაგაულის მუნიციპალიტეტის გამგებლისა და საკრებულოს თავმჯდომარის მიერ “წარმომადგენლობითი ხარჯების” მუხლიდან რესტორნის მომსახურებაზე, დაუსაბუთებლად არის გაწეული 21.5 ათასი ლარი;

2014-2015 წლებში, ქ. თელავის მუნიციპალიტეტმა ვერ წარმოადგინა შესაბამისი დოკუმენტური მტკიცებულება იმის შესახებ, თუ რა სახის ღონისძიებასთან დაკავშირებით იქნა გაწეული 14.2 ათასი ლარის ოდენობის სარესტორნო ხარჯი.

ხარვეზები შიდა აუდიტის სამსახურების საქმიანობაში

მოქმედი კანონმდებლობით, მუნიციპალიტეტების აღმასრულებელ ორგანოებში შიდა აუდიტის სუბიექტების შექმნა სავალდებულოა. შიდა აუდიტის სუბიექტის მიზანია დაწესებულების საქმიანობის სრულყოფა, ფინანსების მართვის გაუმჯობესება, ტექნიკური და ფუნქციური ხარვეზების აღმოფხვრა, პრევენცია და სხვა.
შიდა კონტროლებთან დაკავშირებული დოკუმენტაციის შესაწვლის საფუძველზე დგინდება, რომ მუნიციპალიტეტებში შექმნილი შიდა აუდიტის სამსახურები ვერ უზრუნველყოფენ კანონით მათთვის განსაზღვრული მიზნების შესრულებას, თავისი საქმიანობით, არ შეაქვთ წვლილი მუნიციპალიტეტის რესურსების ეკონომიურად გამოყენებაში, გამგეობის წინაშე არსებული ამოცანების ეფექტურად შესრულებასა და მუნიციპალიტეტის დასახული მიზნების მიღწევაში. მაგალითად:

2014-2015 წლებში ამბროლაურის შიდა აუდიტის სამსახურს არ შეუსწავლია გამგეობის სტრუქტურული ერთეულებისა და ტერიტორიული ორგანოების საქმიანობა; ასევე, მუნიციპალიტეტმა ვერ წარმოადგინა შიდა აუდიტის აღნიშნული პერიოდის სტრატეგიული და წლიური გეგმები, დამტკიცებული სახით;

2014-2015 წლებში ქ. თელავის მუნიციპალიტეტს არ შეუდგენია 3-წლიანი შიდა აუდიტის სტრატეგიული გეგმა; არ არის შედგენილი 2014 წლის შიდა აუდიტის საქმიანობის წლიური გეგმა, შესაბამისად ამ წელს შიდა აუდიტი არ ჩატარებულა. 2015 წელს კი ჩატარდა მხოლოდ 5 ააიპ-ის და 1 შპს-ს საქმიანობის აუდიტორული შემოწმება.

რეკომენდაციები:

წარმომადგენლობითმა და აღმასრულებელმა ორგანოებმა:

შეიმუშაონ სტრატეგია საკუთრებაში არსებული ქონების მართვის, განკარგვისა და სათანადო კონტროლის მექანიზმების დაწესების შესახებ. გამგეობამ დროულად უნდა აიცილოს ან/და გამოავლინოს შემთხვევები, როდესაც მის საკუთრებაში არსებული ქონება თვითნებურად აქვთ დაკავებული არაუფლებამოსილ პირებს. მიზანშეწონილია მუნიციპალიტეტმა აღნიშნული ქონება გასცეს სარგებლობის უფლებით, რაც ხელს შეუწყობს, შეზღუდული ფინანსური რესურსების პირობებში, ადგილობრივ ბიუჯეტში საკუთარი შემოსავლების გაზრდის შესაძლებლობას.

საკრებულოებმა:

აღმასრულებელ ორგანოებთან შეთანხმებით, შეიმუშაონ გამარტივებული შესყიდვის ფარგლებში შესრულებული სამშენებლო სამუშაოების ფაქტობრივი დანახარჯების დათვლის მეთოდი და კონკრეტული წესი, რომელიც შესაბამისობაში იქნება მოქმედ კანონმდებლობასთან.

შეიმუშაონ შესაბამისი წესი, რომელიც უზრუნველყოფს წარმომადგენლობითი ხარჯების გაწევას რაციონალურად და ეკონომიურად. აღნიშნული წესით უნდა განისაზღვროს სტუმრების კატეგორია და მათი გამასპინძლების ფორმა, რომლის მიხედვით მოხდება ადგილობრივი ბიუჯეტიდან წარმომადგენლობითი ხარჯის გაწევა.

მუნიციპალიტეტებმა:

სახელმწიფო შესყიდვების დაგეგმვისას მაქსიმალურად გაითვალისწინონ ყველა დამაბრკოლებელი გარემოება, რომლებმაც შეიძლება გავლენა იქონიოს შესრულებული სამუშაოების ხარისხზე და ხელი შეუშალოს პროექტის დაგეგმილ ვადაში დასრულებას.

სამუშაოების მიღება განახორციელონ საექსპერტო დასკვნის საფუძველზე, რომელშიც მითითებული იქნება არა მხოლოდ შესრულებული სამუშაოს მოცულობები, არამედ სამუშაოების ხარისხიც, მათ შორის, გამოყენებული მასალების ლაბორატორიული კვლევის შედეგები. ამასთანავე, ექსპერტიზის პროცესი დაგეგმონ და წარმართონ ისე, რომ მაქსიმალურად გამოირიცხოს მიმწოდებლის შესაძლო გავლენა ექსპერტიზას დაქვემდებარებული ობიექტების შერჩევასა და ექსპერტიზის შედეგებზე. აღნიშნული მუნიციპალიტეტს საშუალებას მისცემს თავიდან აიცილოს უხარისხოდ შესრულებული სამუშაოების ექსპლუატაციაში მიღება.

შეიმუშაონ ისეთი კონტროლის სისტემა, რომელიც უზრუნველყოფს საგარანტიო წერილების მოქმედების ვადების აღრიცხვასა და კონტროლს. სამუშაოების შეუსრულებლობის ან/და უხარისხოდ შესრულების შემთხვევაში მიმართონ გარანტორს საგარანტიო თანხის ანაზღაურების მოთხოვნით.

შეიმუშაონ კონტროლის ისეთი მექანიზმები, რომლებიც უზრუნველყოფს მიწოდების ვადების ზრდას მხოლოდ სათანადო არგუმენტების საფუძველზე ან/და ფორსმაჟორული სიტუაციების არსებობისას. აღნიშნული უზრუნველყოფს მოსახლეობას დროულად და ხარისხიანად მიეწოდოს სხვადასხვა მუნიციპალური სერვისი.

რეგულარულად განახორციელონ შესყიდული სამშენებლო ობიექტების მდგომარეობის მონიტორინგი და ხარვეზების გამოვლენის შემთხვევაში გაატარონ შესაბამისი ღონისძიებები არსებული ნაკლოვანებების დროულად აღმოფხვრის მიზნით. აღნიშნული ხელს შეუწყობს შესყიდული ობიექტების გამართულ ფუნქციონირებას და მოსახლეობისთვის ინფრასტრუქტურული პროექტების ხარვეზების გარეშე მიწოდებას.
მუნიციპალიტეტებში შექმნილმა შიდა აუდიტის სამსახურებმა:

თავიანთი საქმიანობა წარმართონ ისე, რომ უზრუნველყონ მუნიციპალიტეტის საქმიანობის გაუმჯობესება არსებული რისკების შეფასებითა და მოქმედ კანონმდებლობასა და მარეგულირებელ ნორმებთან შესაბამისობის დადგენის გზით. ამასთან, შეიმუშაონ რეკომენდაციები მუნიციპალიტეტის საქმიანობის ეკონომიურობის, ეფექტიანობისა და პროდუქტიულობის გაზრდის მიზნით.

პრიორიტეტების განსაზღვრისა და პროექტების შერჩევის პროცესი თვითმმართველ ერთეულებში
მუნიციპალიტეტების გაძლიერება საქართველოს მთავრობისთვის ერთ-ერთ პრიორიტეტს წარმოადგენს. ქვეყნის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობიდან გამომდინარე, საქართველოს რეგიონების მუნიციპალიტეტებში არსებობს მრავალი ინფრასტრუქტურული საჭიროება, თუმცა შეზღუდული მატერიალური რესურსების პირობებში ყველა მათგანის დაკმაყოფილება ვერ ხერხდება. შესაბამისად, არსებული საჭიროებებიდან პრიორიტეტული პროექტების შერჩევას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება.

პრიორიტეტული პროექტების შერჩევის წინაპირობას მუნიციპალიტეტებსა და მოსახლეობას შორის აქტიური კომუნიკაცია, სოფლებში არსებული საჭიროებების შესახებ ინფორმაციის კონსოლიდაცია და ანალიზი წარმოადგენს.

სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა შეისწავლა აბაშის, გურჯაანის, თეთრიწყაროსა და ოზურგეთის მუნიციპალიტეტებში პრიორიტეტების განსაზღვრის პროცესში მოქალაქეთა ჩართულობის მაჩვენებელი, მუნიციპალიტეტებში არსებული ინფორმაცია სოფლების ინფრასტრუქტურული საჭიროებების/პრიორიტეტების შესახებ და პროექტების შერჩევის პროცესი.

აუდიტის შედეგად გამოვლენილი მთავარი პრობლემების მოკლე აღწერა

აუდიტის პერიოდმა დაფარა 2015 წელი და 2016 წლის პირველი ნახევარი. აუდიტის შედეგად გამოვლინდა პრიორიტეტების განსაზღვრისა და პროექტების შერჩევის პროცესში არსებული შემდეგი ნაკლოვანებები:

მოქალაქეთა ჩართულობა ადგილობრივი თვითმმართველობის განხორციელებაში დაბალია. ზოგიერთი მუნიციპალიტეტი არ იყენებს ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსით გათვალისწინებულ მოქალაქეთა მონაწილეობის ფორმებს – დასახლების საერთო კრებასა და სამოქალაქო მრჩეველთა საბჭოს შეხვედრებს, რომლებიც ახალი მექანიზმებია პრიორიტეტული მიმართულებებისა და პროექტების შესახებ მოსახლეობის აზრის გასაგებად. ამასთან, სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში ჩატარებული სოფლის კრებებისათვის მოქალაქეთა ჩართულობის მინიმალური მაჩვენებელი განსაზღვრული არ არის, რის გამოც სოფლის პრიორიტეტული პროექტების შერჩევის პროცესში ადგილობრივი მოსახლეობის 5 პროცენტი ან ნაკლები იღებს მონაწილეობას.

შერჩეული მუნიციპალიტეტების ნაწილში ვერ ხდება სოფლების დონეზე არსებული საჭიროებებისა და მუნიციპალიტეტის პრიორიტეტების იდენტიფიცირება. კერძოდ, მუნიციპალიტეტებში არსებული ინფორმაცია სოფლების ინფრასტრუქტურული საჭიროებების შესახებ ზოგადია და ვერ აჩვენებს თითოეული გამოვლენილი საჭიროების არსებითობას: საჭიროებები არ არის რაოდენობრივ მაჩვენებელში გამოსახული და გაურკვეველია, მოსახლეობის რა ნაწილს ეხება კონკრეტული პრობლემა. ამასთან, პრიორიტეტების დოკუმენტი არ შეიცავს ინფორმაციას მუნიციპალიტეტის რეალური პრიორიტეტების შესახებ. მაგალითად, აბაშის, გურჯაანისა და თეთრიწყაროს პრიორიტეტების დოკუმენტის მიხედვით, მუნიციპალიტეტების მთავარ პრიორიტეტს წარმოადგენს თავდაცვა, რომელიც პრიორიტეტულია ეროვნულ და არა მუნიციპალურ დონეზე.

პროექტების შეფასების არსებული პრაქტიკა ვერ უზრუნველყოფს პროექტების შერჩევის პროცესის სასურველი ხარისხით წარმართვას. კერძოდ, სამოქმედო გეგმის შემუშავების სახელმძღვანელოში მოცემული რეგიონებში განსახორციელებელი პროექტების ფონდის ფარგლებში დასაფინანსებელი პროექტების შეფასების კრიტერიუმების სკალები უმეტესად ზოგადია და სამუშაო ჯგუფებს ქულების მინიჭების პროცესში ვერ უზრუნველყოფს სამუშაო ჯგუფების მიერ პროექტების თანმიმდევრულ და გამჭვირვალე შეფასებას. მაგალითად, პროექტის მოსალოდნელი ეკონომიკური ეფექტის შეფასების კრიტერიუმის სკალა სახელმძღვანელოში შემდეგნაირადაა წარმოდგენილი:

გარდა ამისა, იმ კონკრეტული კრიტერიუმის ფარგლებში, რომლის სკალა დეტალურადაა განმარტებული სახელმძღვანელოში, სამუშაო ჯგუფების მიერ პროექტისთვის ქულის მინიჭება ტექნიკური უზუსტობებით ხდება, რომელთა გამოვლენის მექანიზმი დღეის მდგომარეობით არ არსებობს.

აუდიტის შედეგად გაცემული ძირითადი რეკომენდაციები საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტროს:

განისაზღვროს სოფლის მხარდაჭერის პროგრამის ფარგლებში გამართულ შეხვედრებზე დამსწრე მოსახლეობის გონივრული მინიმალური მაჩვენებელი.

მუნიციპალიტეტებისათვის სარეკომენდაციო სახით შემუშავდეს სოფლების ინფრასტრუქტურული საჭიროებების ასახვის ერთიანი ფორმა და ფორმის შევსების შესაბამისი ინსტრუქცია.

მოხდეს სამოქმედო გეგმის შემუშავების სახელმძღვანელოში არსებული კრიტერიუმების სკალების დეტალიზება, რაოდენობრივ მაჩვენებელში განსაზღვრა ან პროექტების ხარჯთსარგებლიანობის ანალიზის საშუალებით შეფასება.